Жоғары аудиторлық палата орта білім беру саласын дамытуға және оның сапасын арттыруға бөлінген қаражаттың пайдаланылу тиімділігіне аудит жүргізді, — деп хабарлайды ErtenMedia.
Жоғары аудиторлық палата орта білім беру саласына бөлінген қаржының 65,6 миллиард теңгесі тиімсіз пайдаланылғанын хабарлады. Бұл туралы мәселе Әлихан Смайыловтың төрағалығымен өткен Жоғары аудиторлық палатаның отырысында қаралды. Жиынға оқу-ағарту министрі Ғани Бейсембаев, ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек және жауапты лауазымды тұлғалар қатысты.
Тексеру барысында 2019 жылдан бастап жүргізілген жұмыстар талданып, мектептердің тұрақты көбейіп келе жатқаны анықталды. Қазір ел бойынша 7,8 мыңнан аса мектеп бар. Оқушылар мен оқытушылар саны да артты, бұл білім беру қолжетімділігін көрсетеді. Сонымен қатар, орта білімге бөлінетін шығын көлемі де ұлғайып, 2019 жылғы 1,3 триллион теңгеден 2024 жылы 4,8 триллион теңгеге жеткен. Алайда аталған саладағы мемлекеттік бағдарламалар мен тұжырымдамалардың жиі ауысуы білім беру саясатының тұрақтылығына кері әсер етіп, бұрынғы бастамалардың аяқсыз қалуына әкелген.
Жоғары аудиторлық палатаның төрағасы Әлихан Смайылов осы мәселеге ерекше тоқталып, қабылданып жатқан шаралардың дәйектілігін сақтау қажеттігін атап өтті. Оның пікірінше, орта білімді қаржыландыру бірнеше есе өскен тұста мемлекет салынған инвестициядан нақты нәтиже күтетіні заңды.
Аудиторлардың анықтауынша, педагогтерді даярлау бойынша мемлекеттік тапсырыс әзірлеу кезінде Еңбек министрлігінің болжамдары мен нақты қажеттіліктер арасында үлкен алшақтық бар. Бұл есептеу әдіснамасындағы кемшіліктерден туындап отыр. Бұған қоса, мұғалімдердің біліктілігін арттыру курстарынан кейінгі қолдау жеткіліксіз. Жүйе мұғалімнің жаңа білімін тәжірибеде пайдалануға мүмкіндік беруі тиіс болса да, іс жүзінде шаралар тек семинарлар мен мақала жариялаумен шектеледі.
Осыған ұқсас жүйесіздік білім беру стандарттарына да тән. Оқу жоспарлары мен бағдарламалары жиі өзгерген соң, әлдеқашан шығарылған оқулықтарды қайта пысықтауға тура келеді. Соңғы бес жылда кітаптарды қайта басып шығару үшін бюджеттен 16 миллиард теңгеден астам қаражат жұмсалған. Оқулықтардың сапасын бағалау ісінде де бірізділік жоқ: бес жылдың ішінде бағалау өлшемшарттары 12 рет өзгерген.
Бұдан бөлек, елдегі 66 мектеп лицензиясыз жұмыс істейтіні анықталды. Мемлекеттік мектептерді қосқанда, кей білім ұяларының қазіргі жағдайы оларда жүйелі кемшіліктер бар екенін көрсетеді. Мәселен, мектептердің тек 18,2 пайызы ғана алғашқы талпыныста аттестаттаудан өте алады. Бұл – жалпы білім беру саласында күрделі проблемалар барын дәлелдей түседі.
Аудиторлардың есебі бойынша, орта білім саласында 1,1 миллиард теңгеге қаржылық бұзушылықтар жасалған. Сондай-ақ 62,4 миллиард теңге тиімсіз жоспарланған және 3,2 миллиард теңге мақсатсыз игерілген. Жиын қорытындысында Әлихан Смайылов оқу-ағарту министрлігі мен басқа да тиісті органдарға осы кемшіліктерді жоюды және саладағы реформаларда сабақтастықты қамтамасыз етуді тапсырды.
