Қазақстан экономикасы биыл сапалы әрі тұрақты өсім көрсетіп отыр. Үкімет отырысында жарияланған деректерге сәйкес, 2024 жылдың 10 айының қорытындысы бойынша ел экономикасының жалпы өсімі 6,4% болды. Премьер-министрдің орынбасары – Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин бұл көрсеткіштің елде қалыптасқан экономикалық ахуалдың жақсарғанын және нақты сектор мен қызмет көрсету саласының серпінді дамығанын атап өтті, деп жазады Ertenmedia.kz.
Нақты сектор қарқынын күшейтті, қызмет көрсету саласы да өсім көрсетті
Министрдің айтуынша, нақты сектордағы өсім қарқыны 8,2%, ал қызмет көрсету өндірісі 5,3% болды. Салалар бойынша:
- Көлік қызметтері – 20,7%;
- Құрылыс – 15,1%;
- Тау-кен өнеркәсібі – 9,6%;
- Сауда – 9%;
- Өңдеу өнеркәсібі – 5,8%;
- Ауыл шаруашылығы – 5,4%.
Өңдеу өнеркәсібінде түрлі бағыттар бойынша айтарлықтай өсім байқалады:
- Машина жасау – 11,5%, оның ішінде автомобиль құрастыру – 13,3%;
- Тамақ өнімдері – 9,1%;
- Сусындар өндірісі – 8,7%;
- Химия өндірісі – 10,9%;
- Мұнай өңдеу – 6,3%;
- Металл бұйымдары өндірісі – 14,1%.
Жұманғариннің мәліметінше, 2026-2028 жылдары экономиканың жыл сайынғы өсімі кемінде 5% деңгейінде сақталмақ.
Экономикалық дамуды енді көлеммен емес, сапамен өлшеу басталды
Үкімет экономиканы бағалауда тек ЖІӨ көлеміне емес, оның сапасына басымдық беретін жаңа модельге көшуде. Министр Жұманғариннің айтуынша, экономикалық өсімнің құрылымын талдау үшін потенциалды ЖІӨ-ні декомпозициялау әдісі енгізілген. Бұл әдіс экономиканың нақты қандай факторлар есебінен өсіп жатқанын анықтауға мүмкіндік береді.
Өсудің негізгі детерминанты ретінде жиынтық факторлық өнімділік (ЖФӨ) көрсетіліп отыр. Бұл көрсеткіш еңбек пен капиталдың тиімділігі мен технологиялық прогресті бағалайды. 2001-2024 жылдар аралығындағы деректерге сүйенсек, өндіріс тиімділігі ел экономикасының басты қозғаушы күштерінің бірі болған.
«Еңбек өнімділігін, тиімді жұмыспен қамтуды және капиталдың технологиялық деңгейін арттыру арқылы ұзақмерзімді өндірістік қабілеттілікті жоғарылатуға басымдық беріледі. Бұл өз кезегінде ЖІӨ өсімі мен жалақының артуы арасындағы алшақтықты біртіндеп жоюға алып келеді», — деді Серік Жұманғарин.
Ірі инвесторларға 25 жылдық заң тұрақтылығы ұсынылады
Экономиканың өсуін жеделдету үшін Үкімет жаңа инвестициялық циклды іске қосады. Бұл бағытта:
- «Инвестицияларға тапсырыс» қағидаты қабылдануда;
- Жобалардың ашықтығын қамтамасыз ететін ұлттық цифрлық инвестициялық платформа құрылады.
Ең маңызды өзгерістердің бірі – инвесторларға берілетін ұзақмерзімді кепілдіктер:
«Құны 29,5 млрд теңгеден асатын инвестициялық жобалар үшін басым салаларда 25 жыл бойы заңнаманың тұрақтылығына кепілдік беретін инвестициялар туралы келісімдер жасалады», — деді Жұманғарин.
Сондай-ақ, жыл сайын өңдеу өнеркәсібі мен АӨК-де 100-ден астам инвестициялық жобаны іске қосу жоспарланған. Металлургия, машина жасау, мұнай-газ химиясы және агроөнеркәсіпті дамытуға бағытталған 17 ірі жоба жалғасады. 2029 жылға дейін Ұлттық инфрақұрылымдық жоспар маңызды рөл атқарады.
Халық табысы алдағы жылдары инфляциядан жоғары қарқынмен артады
Әлеуметтік блок бойынша Үкімет халықтың табысын арттыруды басты басымдық ретінде қарастырады. Жұманғариннің айтуынша, 2026-2028 жылдары азаматтардың нақты табысы жылына орта есеппен 2-3%-ға өседі. Бұл – инфляциядан жоғары көрсеткіш.
Мемлекет:
- жұмыспен қамту бағдарламаларын;
- аз қамтылған өңірлерді қолдау шараларын;
- әлеуметтік төлемдердің атаулылығын арттыру жұмыстарын жалғастырады.
2027-2028 жылдары ең төменгі жалақыны көтеру мүмкіндігі қаралады.
«Әлеуметтік төлемдердің ашықтығы мен атаулылық бағытын арттыру үшін цифрлық технологиялар кеңінен қолданылады», — деді министр.
Жұмысшылар жалақысындағы айырмашылық қысқармақ
Бүгінгі отырыста жалақы мәселесі де көтерілді. Мәжіліс депутаты Асхат Аймағамбетов жұмыскерлердің еңбекақысы бойынша маңызды заңнамалық өзгерістерді түсіндірді.
Оның айтуынша, қазіргі заңнамада бір лауазымдағы, бірдей міндет атқаратын жұмыскерлердің жалақы айырмашылығын шектейтін норма жоқ. Сондықтан бір кәсіпорын ішінде, сондай-ақ шетелдік және жергілікті мамандар арасында айтарлықтай теңсіздік кездеседі.
«Бір кәсіпорында, бірдей лауазымда, бірдей функцияны атқаратын қызметкерлердің жалақысында бірнеше есе айырмашылық болмауы тиіс», — деді депутат.
Осыған байланысты Ұжымдық шартқа бір лауазым ішіндегі ең жоғары және ең төменгі жалақы арақатынасын бекіту нормасы енгізілмек.
Аймағамбетовтың айтуынша, бұл әділетсіздікті азайтып, еңбек нарығындағы тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етеді.
Бүгінгі Үкімет отырысында ел экономикасының өсуі, оның құрылымы, инвестициялық саясат және халық табысына қатысты кешенді реформалар таныстырылды. Экономикалық өсімнің жаңа сапалы моделі, тиімділікті арттыруға бағытталған шаралар, үлкен инвестициялық жобалар мен халықтың табысын арттыру бастамалары алдағы жылдары Қазақстанның тұрақты дамуына негіз болмақ.
