Белгілі саясаттанушы Аркадий Дубновтың пайымынша, Түркия қазіргі уақытта халықаралық сахнадағы дағдарыс ошақтарының бел ортасында тұрғандықтан, оған Орта Азиядағы негізгі серіктесі Қазақстанның қолдауы аудай қажет.
Бұл Ertenmedia туралы Tengrinews-ке сілтеп хабарлайды.
Күні кеше президент Тоқаев Түркияға Ердоғанның арнайы шақырумен ұшып барды. Сапар барысында Қазақстан мен Түркия арасындағы стратегиялық әріптестікті нығайту мәселелері талқыланып, екі ел басшылары жоғары деңгейдегі Стратегиялық ынтымақтастық кеңесінің бесінші отырысын өткізеді деп күтілуде.
Аркадий Дубнов екі ел басшысының кездесуін соңғы уақытта аймақтағы түрлі шиеленіс мен әлемдік саясаттағы күрделі ахуалмен байланыстырып отыр.
Сарапшының пікірінше, дәл осы кездесуге Түркия президенті мүдделі болып отыр. Себебі Түркия қазіргі таңда бірқатар халықаралық қақтығыстарға белсенді қатысып, кейбірінде медиаторлық рөл атқарса, енді бірінде тікелей мүдделі тарап ретінде көрінуде.
Саясаттанушы Аркадий Дубнов Түркияның және Қазақстанның мүдделері тоғысатын бірнеше мәселеге назар аударады:
Біріншіден, Сирия мәселесі.
Қазақстан бұрыннан Сириядағы азаматтық соғыс салдарын реттеу мақсатында құрылған Астана процесінің алаңын ұсынып келеді. Бұл келіссөздер 2016 жылы Қазақстанның сол кездегі президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен Астанада өткізілген болатын.
Екіншіден, Ресей мен Украина арасындағы соғыс.
Алғашқы бейбіт келіссөздер 2022 жылдың наурызында Стамбұлда өтті. Президент Тоқаев бұрынғы кеңестік елдер арасындағы қақтығысқа алаңдаушылық білдіріп, тараптарға бітімгер рөлін ұсынған.
Сонымен бірге, Қазақстан мен Түркия халықаралық құқық пен БҰҰ жарғысына сәйкес мемлекеттердің аумақтық тұтастығын сақтау қажеттігін үнемі қолдап келеді.
Үшіншіден, Армения мен Әзербайжан арасындағы шиеленіс.
Әзербайжанның негізгі одақтасы саналатын Түркия Армения премьер-министрі Никол Пашинянды Стамбұлға шақырып, келіссөздер процесінде маңызды қадам жасады.
Қазақстан осы шиеленісте бейтарап позиция ұстап, бір жағынан Әзербайжанмен ОТҰ аясындағы серіктестікті ескерсе, екінші жағынан Армениямен достық қарым-қатынасты сақтау ұстанымында.
Тіпті былтыр Президент Тоқаев Ереванға ресми сапармен барған.
Төртіншіден, Ресей мен Әзербайжан қарым-қатынасының ушығуы.
2024 жылдың желтоқсан айында Әзербайжанның AZAL жолаушылар ұшағы Ақтауда апатқа ұшырап, екі елдің арасына сына қағылған. Қазақстан қайғылы оқиғаның себебін анықтауға тікелей қатысып отыр.
Әзербайжан бұл оқиға үшін Ресейдің ресми түрде кешірім сұрап, жауапкершілікті мойындауын талап етуде. Бұл ретте Әзербайжанға Түркия қолдау көрсетіп отыр.
Бесіншіден, Түркия Солтүстік Кипр Түрік Республикасын халықаралық деңгейде мойындау мәселесінде ОТҰ бойынша одақтастарының, оның ішінде Қазақстанның қолдауына үміт артады.
Алайда Қазақстан мемлекеттердің аумақтық тұтастығын сақтау қағидатына қатаң ұстанымда болғандықтан, бұл мәселеде Түркияға нақты қолдау білдіруі екіталай. Өйткені Қазақстанның өзінде «солтүстік аумақтарға» қатысты мәселе Ресеймен арадағы нәзік тақырыптардың бірі.
Қорыта келгенде, саясаттанушы Аркадий Дубнов екі ел президенттерінің талқылайтын тақырыптары ауқымды әрі маңызды деп есептейді.
