Бітімгерлік операциялар орталығы Қазақ әскерінің бітімгерлік мектебі деп атасақ болады. Аталған орталық 2006 жылдан бері әскерилерді БҰҰ стандарттарына сай дайындап келеді. Сарбаздарымыз қақтығыс аймағына бармай жатып, осы жерде сол жақтың ережесі мен мәдениетін үйренеді.
Соңғы жылдары орталық БҰҰ сертификаттаған курстарды тұрақты өткізіп, тек қазақ сарбаздарын ғана емес, өзге елдердің әскери қызметшілерін де оқыта бастағанын атап айтуға болады. Мұнда сарбаздар халықаралық гуманитарлық құқық, тілдік дайындық, психологиялық тұрақтылық, көпұлтты ортада жұмыс істеу мәдениетін иегерді. Қысқаша айтқанда, орталықтың тәжірибелі мамандары жауынгерлерді тек атысқа ғана емес, ақылмен әрекетке де баулиды.
Қазір орталықта Голан жоталарына жіберілетін үшінші ұлттық контингенттің машығын шыңдап жатыр. Голан жоталары геосаяси жағынан ушыққан, өте қиын аймақ. Сондықтан бітімгершілік күштердің психологиялық дайындығына ерекше көңіл бөлінуде.
Голан жоталары шын өмірде миналанған қарулы қақтығыс алаңы. Еліміз 2024 жылдан бастап UNDOF миссиясына өз бітімгерлерін тәуелсіз контингент ретінде орналастырған болатын.
– Бітімгерлер қару кезініп атыспайды. Бірақ олар үнемі тәуекел аймағында жүретінін ескерсек, олардың сауысқаннан сақ болуы маңызды. Аймақта оқта-текті орын алып тұратын жарылыс, ұзақ кезекшілік, отбасынан алыс уақыт, ауа райы, тіл бөгеті сарбаздардың психикасына кері әсер ететіні белгілі. Сондықтан біз алдымен жауынгердің өз сезімін тануына, қорқыныш пен қобалжуын жеңуге үйретеміз, – дейді Бітімгерлік операциялар орталығының психологиялық қызметінің офицері капитан Сәнді Смағұлова.
Қорқынышты мойындау әлсіздік емес, қауіпсіздікті сақтау деп түсінген абзал. Сәнді Смағұлова командалық жаттығулар барысында бітімгерлерге шынайы сценарийге жақын жағдайда шешім қабылдап үйренуге баулитындарын да алға тартты. Әдетте бітімгерлер жай әскери қызметшілер емес, формадағы дипломаттар деп айтылатыны белгілі. Осы ойды Сәнді Смағұловадан осы бір ұғым-түсінікті тарқатып айтып беруін өтіндік.
– Бітімгер әрқашан бір елдің туын арқалап жүреді. Біз үшін Қазақстанның бітімгершілік күштері абыройымызда асқататын мамандар. Миссияда олар жергілікті халықпен, шетелдік әріптестермен, БҰҰ құрылымдарымен бірге жұмыс істейді. Онда әр сөз, әр ым, әр әрекет елдің абыройына әсер ететіні белгілі. Сондықтан бітімгерлерді «әскери формадағы дипломат» деп атайды. Біздің сарбаздарымыз UNDOF-та қатарында жүріп атысты бақылау, патруль, эвакуация, мина қаупі бар аумақты тексеру, БҰҰ персоналын алып жүру сияқты күрделі тапсырмаларды қамшы салдырмай атқарып жүр, – дейді білікті психолог маман.
Қазақстанның Бітімгерлік операциялар орталығы халықаралық желілердің де мүшесі саналамыз. Орталық 2006 жылдан бері дамып, қазір Халықаралық бітімгерлік даярлық орталықтары қауымдастығы (IAPTC) мен НАТО серіктестік оқу орталықтары желісінің мүшесіне айналып отыр. Бұдан біздің бітімгерлер тек біздің өлшеммен емес, халықаралық стандартпен бағаланатын құнды кадрлар деп бағалауға болады. Орталықта Германия, Түркия, АҚШ, ҰҚШҰ елдерімен бірлескен жаттығулар, семинарлар өткізіледі, шетелдік инструкторлар лекция оқитынын айта кетуіміз керек. Бітімгер үшін бұл үлкен артықшылық.
