Мына дүниенің бір есебі болары хақ. Кім не ексе, соны орады. Біреулер мемлекет құрып, руханиятпен айналысып жүріп аты қалады, ал енді біреулер бизнес пен биліктің көлеңкесінде өмір сүріп, соңынан тек қарыз пен баянсыздық қалдырады. Александр Машкевичтің феномені – дәл осындай құбылыстың жарқын мысалы. Бірақ бұл жарық емес, күңгірт сәуленің көрінісі. Осы ретте белгілі журналист Денис Кривошеев Машкевичтің өмірінің көлеңкелі тұстары жайында өзінің Фейсбук парақшасында жазба қалдырды.
– Машкевич – өз жолын әйелдердің денесі арқылы салған сирек кездесетін адам еді. 2000 жылдардың басында оның қарауында Алматыда кем дегенде екі модельдік агенттік болған. Ол билікке апарар жолдың төсектен басталатынын жақсы түсінді және өзі де пайдаланған индустрияны құрды. Оған күн сайын дерлік жаңа қыздар әкелініп отырған.
Онымен қарым-қатынасым алғаш танысқан сәттен-ақ дұрыс болмады, жалпы алғанда, еврей қауымдастығындағы оның тобының ешқайсысымен де тіл табысқан емеспін. Есімде, ол бірде Алматыға ашкеназдар бағытының бас раввині – есімі Дорон сияқты еді – адамды алып келді. Мен ол кезде «Мегаполис» басылымында жұмыс істейтінмін, және синагогадағы Машкевичтің оғаш әрекеттері туралы және дипломатиялық этиканы тікелей бұзғаны жөнінде өткір мақала жаздым. Себебі раввин, патриарх немесе Рим папасы сияқты дін жетекшілерін шақыру тек мемлекет басшысының құқығына жатады, ал Машкевич бұл мәртебені өз пайдасына пайдаланды.
Жауап ауыр болды – мені жұмыстан шығару мәселесі көтерілді. Бірақ сол кезде Байтасов: «Сен өзіңе жау таптың, себебі Астанада бұл мақалаға реакция болды», – деген еді.
Мен оның «Черные» деген адамдармен байланысты тарихын жақсы білемін. Жалпы, Саша (Машкевич) қысым жасаған көптеген адамдармен таныспын.
Ол қатыгез, принципсіз, білімді, сол себепті одан сайын бұрмаланған адам болатын. Сонымен бірге дәм мен стильден жұрдай еді. Ол әрқашан Коньководағы саудагер сияқты көрінетін. Кейде Лоро Пьянодан тігілген ақ былғары күрте кисе, енді бірде Том Фордтан тігілген жылтырақ костюмді киеьі. Бәрі арзан эффект үшін істейтін. Бірақ ол біздің саясаткерлерді шебер пайдаланып, олардың ақшасына шетелдік саясаткерлердің лоялдығын сатып ала білді.
«Казахгейт» ісі мен Қазақстанның Еуропа мен АҚШ-тағы жетістіктері сол Машкевич араласқан еврей диаспорасының үлкен мүмкіндіктерімен байланысты болды.
Сөз жоқ, ол шалқып-тасып өмір сүрді. Өзіне және бірқатар адамдарға үлкен байлық жинап берді. Бізге достарымен бірге қарызы көп, жартылай банкрот компанияны қалдырды. Бізге енді 8 миллиард доллар қарызды жабу керек болады, ал көмескі қорлармен мұны жасау қиын.
Иә, бір нәрсені қайтарып аламыз деу – бекершілік. Ақша кетті! Ол мұра қалдырды, бірақ мұрагерлік идея қалдырмады. Сондықтан ол туралы жазсаң да, жазбасаң да – бәрі бекер, – дейді Денис Кривошеев.
